МИХАЙЛ ЛЕРМОНТОВ

Сосед

Кто б ни был ты,печальный мой сосед,

Люблю тебя,как друга юных лет,

    Тебя, товарищ мой случайный,

Хотя судьбы коварною игрой

Навеки мы разлучны с тобой

    Стеной теперь- а после тайной.

Когда зари румяный полусвет

В окно тюрьмы прощальный  свой привет

    Мне,умирая,посылает

И,опершись на звучное ружье

Наш часовой,про старое житье

     Мечтая,стоя засыпает,-

Тогда,чело склонив к сырой стене,

Я слушаю – и в мрачной тишине

    Твой напевы раздаются.

О чем они – не знаю; но тоской

Исполнены,и звуки чередой,

    Как слёзы,тихо льются,льются...

И лучших лет надежды и любовь –

В груди моёй все оживает вновь,

    И мысли далеко несутся,

И полон ум желаний и страстей,

И кровь кипит – и слезы из очей,

    Как звуки, друг за другом льются.

     Хөрш.

Тохиолдлоор учирсан хөрш минь

   За, чи хэн ч байсан хамаагүй ээ,уйтгарт анд минь

   Залуу цагийн найз шигээ л чамайг би хайрлана.

Одоо бол ханаар,дараа нь нууцаараа

    Элэгдэж орхидог хувь заяаны эрхээр

    Энд бид үүрд холбогдож дээ.

Оройн нарны жаргах туяа

    Сүүлчийн гэрлээ надад илгээн

    Гяндангийн цонхоор шагайхуйяа

Оймтгой дуут зэвсгээ тэврэн

    Сайхан байсан аж төрлөө зүүдлэнхэн

    Сайхь харуул зогсоогоороо зүүрмэглэнэ.

Чиний дуулах хананы цаанаас

    Чимээгүйг эвдэн цуурайтлаа,гэнэтхэн.

    Чилгэр духаа хананд наан би сонсоно.

Юуны тухайг бүү мэд,гэхдээ л

    Уйтгар дүүрэн үгс чинь

    Уйлах нулимс шиг урссаар урссаар...

Дурлал хайр итгэл дүүрэн он жилүүд минь

     Амилан амилан сэргэнэ,миний цээжинд.

     Алсын алсад бодол минь ниснэ.

Хүсэл тэмүүлэл минь жигүүрээ дэлгэнэ.

    Хүрэн цус минь буцална. Миний нулимс

    Чиний үгс шиг урсан урссаар...

       МОЛИТВА.

В минуту жизни трудную

Теснится ль в сердце грусть:

Одну молитву чудную

Твержу я найзусть.

Есть  сила благодатная

В созвучье  слов живых,

И дышит непонятная,

Святая прелесть в них.

С души как бремя скатится,

Сомненье далеко –

И верится, и плачется,

И так легко,легко...

     ЗАЛБИРАЛ.

Амьдралын бэрхшээлт мөчид

Алагхан зүрхэнд  уйтгар  багтахгүйд

Амин содон нэгэн мааниа

Амандаа би шивнэн шивнэнэ.

Эгшиглэнт яруу үгийн утганд

Эвлэн зангирсан хүч бий.

Эгэлгүй нандин,ариун бүхэн

Энэ л үгсээс үнэртдэг юм.

Элэг зүрхэнд тээр болсон

Эргэлзээ зэргэлээ өнхрөн холдоно.

Ээ дээ,сэтгэл цэлмээд

Итгэхэд ч бэлэн,уйлахад ч хөнгөн болно.

       НИЩИЙ

У врат обители святой

Стоял просящий подаянья

Бедняк иссохший,чуть живой

От глада,жажды и страданья.

Куска лишь хлеба он просил,

И взор являл живую муку,

И кто-то камень положил

В его протянутую руку.

Так я молил твоей любви

С слезами горькими,с тоскою;

Так чувства лучшие мои

Обмануты навщк тобою!

     ГУЙЛГАЧИН.

Өгөөмөр энэрэлийн хаалган дор

Өлссөн цангасан тарчилсан,

Өр өвдөм ноорхой гуйлагчин

Өглөг горьдон өлөлзөн зогсоно.

Амьдын там үзсэн нүдээрээ

Хэрчим талх л тэр хүссэн.

Арчаагүй тоссон алган дээр нь

Хэнэггүй тэнэг чулуу тавьсан.

Гашуун нулимсандаа зүрхээ зүсүүлэн

Гарыг чинь барьж,хайрыг чинь  би ингэж гуйсан.

Хамаг итгэл минь чулуунд дарагдах мэт

Хамт  арилсан,чамтай хамт арилсан.!    

        ЛИСТОК.

Дубовый листок оторвался от ветки родимой

И в степь укатился,жестокою бурей гонимый;

Засох и увял он от холода,зноя и горя

И вот,наконец,докатился до Черного моря.

У Черного моря чинара стоит молодая;

С ней шепчется ветер,зеленые ветви лаская;

На ветвях зеленых качаются райские птицы;

Поют они песни про славу морской царь-девицы.

И странник прижался у корня чинары высокой;

Приюта на время он молил с тоскою  глубокой,

И так говорит он: “Я бедный листочек дубовый,

До срока созрел я и вырос  в отчизне суровой.

Один я без цели по свету ношуся давно я,

Засох я без тени, увял я без сна и покоя.

Прими же пришельца меж листьев своих  изумрудных,

Немало я знаю рассказов мудреных и чудных”.

“На что мне тебя?”—отвечает младая чинара,--

Ты пылен и желт, - да к чему мне твои небылицы?

Мои слух утомили давно уж и райские птицы.

Иди себе дальше; о странник! Тебя я не знаю!

Я солнцем любима, цвету для него и блистаю,

По небу я ветви раскинула здесь на просторе,

И корни мои умывает холодное море”.

        ХАЛТАР НАВЧ.

Энхэр мөчрөөсөө царсны навч тасарч

Исгэрэх шуурганд хөндий уруудан хийсч

Халуун хүйтэнд хатаж зэвхийрэн

Хар далайн эрэгт хүрэн алдан унажээ.

Залуухан  майлаас далайн эрэгт ганхана.

Ногоохон навчсыг нь илэн салхи түүнтэй шивнэлдэнэ.

Мөчир салаа бүрд нь тэнгэрийн шувууд бүүвэйлэгдэн

Лусын охидын алдрыг магтан дуулан жиргэнэ.

Өндөр майлаасыг түшсэн хөөрхий нөгөө навч

Өөрийн гунигийг тоочин хоргодох эрх гуйв.

“Би царсны навч,цагаасаа эрт хөгширлөө.

Билчээр хатуу газар бойжсон билээ.

Хорвоод би ганцаараа,зорилго ч үгүй хийсч явна.

Хонох газар,амар амгаланг үзэлгүй хатаж гандлаа.

Нандин ухаалаг түүх олныг би мэднэ.

Номин эрдэнийн навчис дундаа түр байлгаач” гэлээ.

“Агаар  ханхлах миний навчсан хөвгүүдийн дэргэд

Шороонд дарагдаж шарласан чи юу юм бэ?

                 Надад чи хэрэггүй.

Чиний хуучирсан үүх түүх хэнд ч хэрэггүй.

Миний чих диваажингийн шувуудын дуунд

                 хэдийнээ уярсан.

Надаас холд тэнүүлч минь, цаашаа хийс.

Надад нар хайртай,

              түүнийхээ төлөө би цэцэглэн алаглана.

Тэнгэрт мөчрөө дэлгэн ганхана.

Тэнгисийн ус үндсийг минь угаана” гэжээ.

           Орчуулсан Жамсрандоржийн  Оюунцэцэг.